Σε νέα κρίση εισέρχονται οι σχέσεις Δύσης-Ρωσίας λόγω Κογκρέσου

Νέα επιδείνωση στις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία φέρνει το νομοσχέδιο που υπερψήφισε το αμερικανικό Κογκρέσο με συντριπτική πλειοψηφία και το οποίο επιβάλλει σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία, το Ιράν και τη Βόρειο Κορέα.

Το Κογκρέσο, σε μια σπάνια στιγμή διακομματικής συναίνεσης, προώθησε μια σειρά μέτρων που, αν τελικά εφαρμοστούν, δεν θα φέρουν σε ευθεία αντιπαράθεση μόνο τις ΗΠΑ με τη Ρωσία αλλά θα εμπλέξουν και την Ευρωπαϊκή Ένωση αφού το νομοσχέδιο προβλέπει βαρύτατες κυρώσεις για εταιρείες που έχουν κοινά projects με ρωσικές εταιρείες του ενεργειακού τομέα, αλλά και στους τομείς των μεταφορών, της ναυτιλίας, των μετάλλων και των σιδηροδρόμων. Κινδυνεύει δηλαδή η Ευρώπη να βρεθεί σε μια ενεργειακή σύγκρουση με τη Ρωσία, την οποία ούτε επιθυμεί ούτε έχει προκαλέσει. Στην πράξη κινδυνεύουν με πάγωμα όλα τα κοινά ενεργειακά projects ΕΕ-Ρωσίας, εφόσουν συμμετέχουν σε αυτά ρωσικές εταιρείες σε ποσοστό άνω του 33%.

Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία του Κογκρέσου έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ, ο οποίος έχει δηλώσει ότι επιθυμεί τη σύσφιξη των σχέσεων των ΗΠΑ με τη Ρωσία και όχι την επιδείνωσή τους. Το σκάνδαλο όμως των ρωσικών παρεμβάσεων στην προεκλογική εκστρατεία του 2016 στις ΗΠΑ και η ιδιαίτερα φιλορωσική στάση του αμερικανού Προέδρου έχει οδηγήσει τη συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών και των γερουσιαστών του Κογκρέσου να επιλέξει αυτήν τη σκληρή γραμμή ως μια πολιτική υπεραντίδραση και ένα αντίβαρο προς τη Ρωσία.

Το νομοσχέδιο βρίσκεται ήδη από την Παρασκευή στο γραφείο του Τραμπ, ο εκπρόσωπος του οποίου δήλωσε ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν θα ασκήσει βέτο και θα υπογράψει το νομοσχέδιο ώστε να τεθεί σε ισχύ. Παραμένει άγνωστο όμως αν θα ασκήσει το δικαίωμά του να διαγράψει κάποιες επιμέρους διατάξεις, όπως αυτές για τα ποσοστά στις ενεργειακές συνεργασίες. Η εξέλιξη αυτή όμως έρχεται να προστεθεί στην ήδη τεταμένη σχέση του Τραμπ με την νομοθετική εξουσία των ΗΠΑ με αφορμή τη δημόσια αντιπαράθεση του Τραμπ με τον Υπουργό Δικαιοσύνης Τζέφ Σέσιονς, ο οποίος διατηρεί ισχυρότατους δεσμούς με τη Γερουσία και την αποτυχία της κατάργησης του νόμου για το σύστημα υγεία, γνωστού ως Obamacare, με την ταπεινωτική καταψήφιση τα μεσάνυχτα της Πέμπτης της σχετικής πρότασης από τρεις Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές.

Η Ρωσία αντιδρά

Παρόλη την αρχική στάση αναμονής που επέδειξε η Ρωσία, την Παρασκευή ανακοινώθηκαν τα πρώτα αντίποινα από τη Ρωσική Κυβέρνηση με τον περιορισμό του προσωπικού της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής και την κατάσχεση συγκεκριμένων βοηθητικών χώρων της αμερικανικής πρεσβείας στη Μόσχα. Ο Ρώσος Πρόεδρος δήλωσε ότι η χώρα του είναι αναγκασμένη να απαντήσει στα “παράνομα” αυτά νέα μέτρα, “παρότι δεν το επιθυμεί”, ενώ Ρώσοι οικονομολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ως προς τις επιπτώσεις των κυρώσεων λέγοντας ότι θα επαναφέρουν τη ρωσική Οικονομία σε ύφεση που θα διαρκέσει πολλά χρόνια.

Η Ευρώπη προσπαθεί να μειώσει τη ζημία, επιπτώσεις και για την Ελλάδα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επίσης θορυβηθεί από την αρνητική αυτή εξέλιξη, αφού ενδεχόμενη ενεργειακή κρίση θα έχει σοβαρότατες επιπτώσεις και στις τιμές και στις προοπτικές ανάπτυξης των ευρωπαϊκών Οικονομιών. Άμεσα δε θα πληγούν οι εργασίες συντήρησης του αγωγού NordStream-1, το σημαντικό ενεργειακό project με το αγωγό NordStream-2 που κινδυνεύει να παγώσει ενετλώς αλλά και ο αγωγός Turkish Stream, όπου συμμετέχει η ελληνική ΔΕΠΑ και συζητά τη συμμετοχή της και η ιταλική Eni.

Ευρωπαίοι διπλωμάτες και από την Κομισιόν αλλά και από τη Γερμανία, η οποία φοβάται ότι θα πληγεί ιδιαίτερα από τις κυρώσεις είχαν αλλεπάλληλες συσκέψεις με μέλη του Κογκρέσου τις τελευταίες ημέρες στην Ουάσιγκτον σε μια προσπάθεια να μετριάσουν τις κυρώσεις με κάπως πιο ευέλικτες διατυπώσεις, και υπάρχει η ελπίδα ότι το τελικό κείμενο θα παρέχει τη δυνατότητα “διευκολύνσεων” στα ευρωπαϊκά ενεργειακά projects.

Επιστρέφει το γεωστρατηγικό ρίσκο

Η πολύ πιθανή πλέον εφαρμογή αυτών των νέων κυρώσεων θα επαναφέρει το γεωστρατηγικό ρίσκο και στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή και στην Ασία και κινδυνεύει να υπονομεύσει την εύθραυστη ανάκαμψη που έχει επιτευχθεί τους τελευταίους μήνες στις ευρωπαϊκές οικονομίες και κυρίως στην Ευρωζώνη. Τη στιγμή που η σύγκρουση στη Συρία βαδίζει προς την τελική της διευθέτηση με την διαφαινόμενη πλήρη ήττα του Ισλαμικού Κράτους, την ανακωχή που συμφώνησαν Τραμπ και Πούτιν στο G20 στο Αμβούργο και τη δήλωση του Προέδρου Μακρόν ότι η Γαλλία δεν επιθυμεί πια την αποπομπή του Άσαντ, και διαφαίνεται μια νέα διάθεση για διευθέτηση του ουκρανικού ζητήματος, οι νέες αυτές κυρώσεις θα δημιουργήσουν εκ των πραγμάτων ένα νέο status quo στις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία.

Ο βαθμός της νέας αυτής αποσταθεροποίησης θα κριθεί εν πολλοίς και από την τελική στάση του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και από το βαθμό της αντίδρασης της Ρωσίας. Αν ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιλέξει μια ήπια αντίδραση, υπάρχει η ελπίδα ότι οι κυρώσεις δεν θα επιφέρουν μεγάλη ζημία στις διμερείς. Αν όμως επιλέξει την όξυνση, με το μυαλό ίσως και στις επόμενες προεδρικές εκλογές στη Ρωσία το Μάρτιο του 2018, τότε οι εξελίξεις θα είναι δυσμενείς σε ευρύτερη κλίμακα.

Ήδη όμως το βράδυ της Κυριακής ο Ρώσος Πρόεδρος αντέδρασε στις κυρώσεις και ανακοίνωσε σε συνέντευξή του στο κανάλι Vesti-TV ότι 755 διπλωμάτες και υπάλληλοι της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Μόσχα θα πρέπει να εγκαταλείψουν τη Ρωσία σύντομα. Η κρίση έχει ήδη ξεκινήσει.